किसी शब्द के अर्थ का सीधे उल्टा अर्थ वाले शब्द को विलोम शब्द (Antonyms)कहते हैं। विलोमार्थक शब्दों को विपर्यायवाची और प्रतिलोमार्थक भी कहते हैं।
- सपूत : कपूत
- अंकुश : निरंकुश
- अंगीकार : अस्वीकार
- अंतर : बाह्य
- अंशतः - पूर्णतः
- अकलुष : कलुष
- अकाल : सुकाल
- अक्रूर : क्रूर
- उन्नत : अवनत
- गमन : आगमन
- स्थावर : जंगम
- नीरस : सरस
- मौन : मुखर
- प्रतिपन्न : प्रत्यक्ष
- अभिज्ञ : अनभिज्ञ
- उपेक्षा : अपेक्षा
- विस्तार : संक्षेप
- प्रत्यक्ष : परोक्ष
- गरिमा : लघिमा
- शाश्वत : नश्वर
- मौखिक : लिखित
- उद्धत : सौम्य
- अनाथ : सनाथ
- धनवान : अकिंचन
- अस्थपज्ञ : सर्वज्ञ
- थोक : परचुन
- सकारात्मक : नकारात्मक
- अवनी (धरती) : अम्बर
- सम्मुख : विमुख
- महान : श्रुद्र
- प्रारम्भ (अथर) : इति
- परातन : अधुनातन
- उर्वर : उसर
- स्वक्रिया : परक्रिया
- प्राचीन : अर्वाचीन
- सन्यासी : गृहस्थ
- प्रमुख : गौण
- मृदुल : रुक्ष (कठोर)
- रिजु/ऋजु : वक्र
- हेय : ग्राह्य
- श्यामा : गौरी
- समर्थन : विरोध
- एकाग्रचित : दुचिन्ता
- संकल्प : विकल्प
- आगत : अनागत
- आदर्श : यथार्थ
- सामुहिक : व्यक्तिगत
- अतरंग : वहिरंग
- कृतिम : प्रकृत
- जीव : व्रह्म
- व्याग : संग्रह
- अति : अल्प
- हास : विकास
- सृष्टि : प्रलय
- अनायास : सायास
- सुक्ष्म : स्थूल
- विनित : उग्र
- मन्द : द्रुत / तीव्र
- परलोक : यहलोक
- श्रीगणेश : इतिश्री
- दक्षिण : वाम
- आकर्षक : विकर्षक/प्रतिकर्षण
- इष्ट : अनिष्ट
- भूषण : दुषण
- नेकी : वदी
- अक्षत : विक्षत
- तुल : अतुल
- तरुण : वृद्ध
- निरपेक्ष : सापेक्ष
- मौलिक : अमौलिक
- संयुक्त : पृथक
- समस्त : कतिपय/असमस्त
- उद्दम : आलस्य
- शुष्क : सरस/आर्दता
- निषिद्ध : विहित
- उपयोग : दुरुपयोग
- तृषा : तृप्ति
- विधि : निषेध
- व्यष्टि : समष्टि
- दीर्घकाय/मोटा : कृषिकाय
- दाता : सुम
- निसिद्ध : विहित
- करकस : सुसील
- गृहीत/अपनाना : व्यक्त/ठुकराना
- घरेलु : वनैला
- ज्योतिर्मय : तमोमय
- चिनमय : जड़
- ग्राम्य : शिष्ट/शहर
- जोड़ : घटाव
- कुटिल : सरल
- आगम : लोप
- आहवान : विसर्जन
- आकुंचन : प्रशारण
- नैसर्गिक : कृत्रिम
- कृतज्ञ : कृतघ्न
- स्पृह/आकांक्षा : निःस्पृह
- वृष्टि/वर्षा होना : अनावृष्टि/सूखा
- सभीष : निरभिष/मांस का सेवन नही करने वाला
- तृष्णा : वितृष्णा
- भूगोल : यागोल
- आग्रह : अनाग्रह
- अपकर्ष : उत्कर्ष
- जारज : औरस
- चल : अचल
- आदर : अनादर
- पूर्ववर्ती : परवर्ती
- चिंचित : निश्चिंत
- अद्यतन : पुरातन
No comments:
Post a Comment