परीक्षोपयोगी विलोम शब्द (Antonyms)

किसी शब्द के अर्थ का सीधे उल्टा अर्थ वाले शब्द को विलोम शब्द (Antonyms)कहते हैं। विलोमार्थक शब्दों को विपर्यायवाची  और प्रतिलोमार्थक भी कहते हैं।
  1. सपूत : कपूत
  2. अंकुश : निरंकुश
  3. अंगीकार : अस्वीकार
  4. अंतर : बाह्य
  5. अंशतः - पूर्णतः
  6. अकलुष : कलुष
  7. अकाल : सुकाल
  8. अक्रूर : क्रूर
  9. उन्नत : अवनत
  10. गमन : आगमन
  11. स्थावर : जंगम
  12. नीरस : सरस
  13. मौन : मुखर
  14. प्रतिपन्न : प्रत्यक्ष
  15. अभिज्ञ : अनभिज्ञ
  16. उपेक्षा : अपेक्षा
  17. विस्तार : संक्षेप
  18. प्रत्यक्ष : परोक्ष
  19. गरिमा : लघिमा
  20. शाश्वत : नश्वर
  21. मौखिक : लिखित
  22. उद्धत : सौम्य
  23. अनाथ : सनाथ
  24. धनवान : अकिंचन
  25. अस्थपज्ञ : सर्वज्ञ
  26. थोक : परचुन
  27. सकारात्मक : नकारात्मक
  28. अवनी (धरती) : अम्बर
  29. सम्मुख : विमुख
  30. महान : श्रुद्र
  31. प्रारम्भ (अथर) : इति
  32. परातन : अधुनातन
  33. उर्वर : उसर
  34. स्वक्रिया : परक्रिया
  35. प्राचीन : अर्वाचीन
  36. सन्यासी : गृहस्थ
  37. प्रमुख : गौण
  38. मृदुल : रुक्ष (कठोर)
  39. रिजु/ऋजु : वक्र
  40. हेय : ग्राह्य
  41. श्यामा : गौरी
  42. समर्थन : विरोध
  43. एकाग्रचित : दुचिन्ता
  44. संकल्प : विकल्प
  45. आगत : अनागत
  46. आदर्श : यथार्थ
  47. सामुहिक : व्यक्तिगत
  48. अतरंग : वहिरंग
  49. कृतिम : प्रकृत
  50. जीव : व्रह्म
  51. व्याग : संग्रह
  52. अति : अल्प
  53. हास : विकास
  54. सृष्टि : प्रलय
  55. अनायास : सायास
  56. सुक्ष्म : स्थूल
  57. विनित : उग्र
  58. मन्द : द्रुत / तीव्र
  59. परलोक : यहलोक
  60. श्रीगणेश : इतिश्री
  61. दक्षिण : वाम
  62. आकर्षक : विकर्षक/प्रतिकर्षण
  63. इष्ट : अनिष्ट
  64. भूषण : दुषण
  65. नेकी : वदी
  66. अक्षत : विक्षत
  67. तुल : अतुल
  68. तरुण : वृद्ध
  69. निरपेक्ष : सापेक्ष
  70. मौलिक : अमौलिक
  71. संयुक्त : पृथक
  72. समस्त : कतिपय/असमस्त
  73. उद्दम : आलस्य
  74. शुष्क : सरस/आर्दता
  75. निषिद्ध : विहित
  76. उपयोग : दुरुपयोग
  77. तृषा : तृप्ति
  78. विधि : निषेध
  79. व्यष्टि : समष्टि
  80. दीर्घकाय/मोटा : कृषिकाय
  81. दाता : सुम
  82. निसिद्ध : विहित
  83. करकस : सुसील
  84. गृहीत/अपनाना : व्यक्त/ठुकराना
  85. घरेलु : वनैला
  86. ज्योतिर्मय : तमोमय
  87. चिनमय : जड़
  88. ग्राम्य : शिष्ट/शहर
  89. जोड़ : घटाव
  90. कुटिल : सरल
  91. आगम : लोप
  92. आहवान : विसर्जन
  93. आकुंचन : प्रशारण
  94. नैसर्गिक : कृत्रिम
  95. कृतज्ञ : कृतघ्न
  96. स्पृह/आकांक्षा : निःस्पृह
  97. वृष्टि/वर्षा होना : अनावृष्टि/सूखा
  98. सभीष : निरभिष/मांस का सेवन नही करने वाला
  99. तृष्णा : वितृष्णा
  100. भूगोल : यागोल
  101. आग्रह : अनाग्रह
  102. अपकर्ष : उत्कर्ष
  103. जारज : औरस
  104. चल : अचल
  105. आदर : अनादर
  106. पूर्ववर्ती : परवर्ती
  107. चिंचित : निश्चिंत
  108. अद्यतन : पुरातन

No comments:

Post a Comment